Waarheid Blijft Onder Tafel

"Dat zal wel!"

door Brainwave

Er zijn twee afwijzende reacties gekomen op mijn stelling dat we alle revoluties geschiedkundig moeten respecteren en herdenken. Dus ook de ‘revo van Bouta’. Lees: “Toeval bestaat niet”. Toegegeven, die was gewoon een ordinaire, ondoordachte coup. Maar het neemt niet weg dat ze – misschien wel meer dan de Onafhankelijkheid – een ommekeer was in de Surinaamse (politieke) geschiedenis. Het is zelfs duidelijk dat Srefidensi de prelude was die vooraf ging aan de staatsgreep.

Hoe groots die coup was, weet ik niet. Ik was toen een verlate puber in Amsterdam. Ik weet wel dat mijn blanke schoolgenootjes mij plaagden met de volgende mop: "Weet je hoe je de macht grijpt in Suriname? Je pakt een sportvliegtuigje en gooit een paar rotjes naar beneden?"

Je lachte mee, maar het was de zoveelste denigrerende grap over je geboorteland, dat niet echt serieus meetelde en nog steeds niet – ook al is het zeventiende rijkste land ter wereld qua natuurlijke hulpbronnen. Het was bijna in die trant van die hinderlijke kinderrijm: “In Suriname zitten de poepvliegen op de ramen.”

Leuke mop voor wie niet het land was, maar bittere realiteit voor het Surinaamse volk, weet ik nu inmiddels na ruim tien jaar van remigratie. De ironie is dat de 15 decembermoorden weliswaar het symbool zijn geworden van herdenken van de mensenrechtenschending in Suriname, maar tegelijkertijd alle aandacht voor andere talloze tijdens het Bouterse-regime overschreeuwen. Eigenlijk mag het een wonder heten dat Suriname niet zo'n typisch Latijns-Amerikaans land is geworden met onophoudelijke guerilla’s, doodseskaders en intimidaties. Want er is onnoemelijk veel pijn geleden en voelen nog steeds heel wat etnische splintergroeperingen zich miskend in die pijn.

Er zijn tijdens het Bouterse-regime aardig wat smerige oorlogjes gevoerd, waarbij je echt niet zwart-wit kan spreken van pro- of contra. En hier wringt nou ook de schoen. In Suriname zeggen ze: ‘Niets dan goed over de doden’. Onder dit mom werd ‘Grote Zoon’ Fred Derby, de ‘enige overlevende’ van de slachting te Fort Zeelandia, in mei 2001 ten grave gedragen - alweer zes jaar geleden, mijn hemel waar blijft de tijd! Maar voor mij is Derby geheel niet als een ‘Grote Zoon’ heengegaan. Maar als een niet aflatende praatjesmaker die een belangrijk deel van de waarheid in zijn graf heeft meegenomen. Hij heeft te lang gedraald om zijn deel op tafel te gooien. Tja, en toen stond zijn hart ineens stil. Op het voetbalveld. Sportief, dat wel.

Maar ja, misschien zal in de hemel blijken – haha als ik er tenminste ooit beland – dat ik fout zit met deze opvatting. Want het kan natuurlijk ook zijn dat Derby wist waarvoor hij zijn land behoedde door dat stukje voor zichzelf te houden. In elk geval na tien jaar Suriname en mij als journalist de oren goed te luisteren hebben gelegd, is mijn conclusie dat vele prominenten zich aanvankelijk achter Bouterse hadden geschaard, maar zich uit de voeten maakten toen het te bloederig werd en de aarde te heet. Reken maar dat het Frontkamp gevuld is met figuren die Bouterse destijds hebben aangevuurd om de trekker over te halen.

Daarna zijn heel wat onderlinge yan patu’s – potjes – verdeeld. Ofwel gewoon de corruptie, waarbij Surinaamse politici meer boter op hun hoofd hebben dan de Nederlandse productie jaarlijks aankan. Let op mij woorden: de waarheid zal nimmer boven tafel komen in Suriname. Waarom niet? Omdat de huidige politieke elite daar totaal geen behoefte aanheeft. En Bouterse verdwijnt niet achter de tralies. Niemand trouwens.

Stukje bij stukje zal de waarheid met ‘Grote Zonen’ ten grave worden gedragen of gecremeerd. Hierdoor blijft nationale verzoening uit en rest alleen verbittering en versplintering. Bovendien is het de vraag hoe serieus Suriname zichzelf in deze kwestie neemt. De rechterlijke macht telt momenteel pak hem beet tien actieve rechters. Ongeveer evenveel als toen ik er in 1993 was voor een ‘herkennismaking’! Terwijl er zo’n 50 nodig zijn voor een ‘redelijke’ rechtsgang. Lees: ‘Ik kan in mijn land geen recht halen’.

Ik weet in geval het mijne ervan: Suriname en zijn ‘Surinamers’ willen helemaal niets opgelost krijgen. Dat is inherent aan het ‘man, no span, laat maar, no fur mi ede’-mentaliteit of die van ‘tap yu sen’, ofwel hou de vuile was binnen. Maak niet uit hoe muf de boel wordt. Zolang er een stevige oceaanpassaat waait, hebben we er niet zoveel last van. U weet wel: winti e way, no wan sma e pay. We spreken dus het volgende af: Iwan Brave heeft gelijk tot het tegendeel bewezen wordt. En Nederland moet ernstig in overweging nemen, hoe lang nog deze poppenkast te sponsoren.